ABSTRACT
BACKGROUND. Information is presented about cholera as an infectious disease and an epidemic in Polish lands and in Europe in 1831 based on old and modern sources.
OBJECTIVE. To analyze the difference in the percentages of deaths from cholera depending on age, in the Tuliszków parish during the cholera epidemic in 1831.
MATERIAL AND METHODS. A query was carried out in the archives. Information on deaths between 1829 and 1839 was obtained from the parish registry files. The following factors were taken into account: the cause of death, the age of the deceased and the place of residence. For individual age groups, the numbers of people who died of cholera in 1831 and those who died from other causes in the control year 1835 were compared by the Fisher test. The GBL and PubMed database was searched using the keywords: cholera, cholera epidemic, deaths, Tuliszków, the year 1831, Holy Spirit Hospital, Konin.
RESULTS. An outbreak of cholera in Tuliszków parish in 1831 began around the 8th of August and lasted until about the 10th of October. 81 people died of cholera: 74 people in Tuliszków and 7 people in Sarbicko. The number of deaths in infants and children up to 5 years of age was in fact significantly lower than in other age groups (p = 0.0052). The percentage of deaths from cholera compared to deaths from other causes among infants and children under 5 years of age decreased from 52.46% to 28.4%. In the age group of 20 to 40 years old it increased from 13.11% to 23.46% and in the age group over 55 years from 9.84% to 19.75%.
CONCLUSIONS. In Tuliszków parish in 1831, the number of deaths of infants and children under 5 years of age caused by cholera was indeed significantly lower than in other age groups (p = 0.0052).

STRESZCZENIE
WSTĘP. Przedstawiono wiadomości o cholerze jako chorobie zakaźnej i epidemii na ziemiach polskich i w Europie w 1831 roku na podstawie źródeł dawnych i współczesnych.
CEL. .Zbadanie zmiany rozkładu odsetka zgonów zmarłych na cholerę w zależności od wieku w parafii Tuliszków, podczas epidemii cholery w 1831 roku.
MATERIAŁ I METODY. Wykonano kwerendę w archiwach. Informacje o zgonach w latach od 1829 do 1839 roku uzyskano z akt parafialnych stanu cywilnego. Brano pod uwagę: przyczynę zgonu, wiek zmarłego, miejsce zamieszkania. Dla poszczególnych grup wieku liczby zmarłych na cholerę w roku 1831 i zmarłych z innych przyczyn w roku kontrolnym 1835 porównano testem Fishera. Przeszukano bazę danych GBL i PubMed. stosując hasła: cholera, epidemia cholery, zgony, Tuliszków, rok 1831, szpital św. Ducha, Konin.
WYNIKI. Epidemia cholery w parafii Tuliszków w 1831 roku miała początek około 8 sierpnia i trwała do około 10 października. Na cholerę zmarło 81 osób, w tym w Tuliszkowie (74 osoby) i w Sarbicku (7 osób). Liczba zgonów niemowląt i dzieci do lat 5 była istotnie mniejsza niż w pozostałych grupach wieku (p = 0.0052). Odsetek zgonów spowodowanych cholerą w porównaniu do zgonów z innych przyczyn wśród niemowląt i dzieci do lat 5 zmalał z 52,46% do 28,4%. W grupie wieku od 20 do 40 lat wzrósł z 13,11% do 23,46% a w grupie wieku powyżej 55 roku życia z 9,84% do 19,75%.
WNIOSKI. W parafii Tuliszków w 1831 roku spowodowana cholerą liczba zgonów niemowląt i dzieci do lat 5 była istotnie mniejsza niż w pozostałych grupach wieku (p = 0.0052).