ABSTRACT
AIM. The aim of this article is to describe and assess changes in epidemiological situation of Hepatitis A in Poland in 2017.
MATERIALS AND METHODS. The assessment was based on the information from the individual case questionnaires, aggregated data from the bulletins “Infectious diseases and poisonings in Poland in 2017” and reports from epidemiological investigations in outbreaks of hepatitis A, submitted by the sanitary-epidemiological stations to the Department of Epidemiology of Infectious Diseases and Surveillance in NIPH-NIH.
RESULTS. In 2017 a large increase of HAV cases and hepatitis A incidence was observed in Poland (3006 cases, incidence 7.8 per 100 000) in comparison to 2016 (35; 0.09). Majority of the cases were registered in large cities, where incidence was 3 times higher than in rural areas. Among reported there were 501 cases (16.6% of all cases) selfdeclaring as man who have sex with man (MSM). In course of the year an increasing trend in the number of cases was observed until September and the increase of male to female ratio (m/f) until May. Moreover 251 HAV outbreaks were reported, number of which increased until October and with the increase of m/f ratio in these outbreaks until April. From July to October there was an increase in the number of small outbreaks with m/f ratio equal 1. There were 178 imported cases reported, most of them from European countries- especially Germany and Spain.
SUMMARY AND CONCLUSIONS. In 2017 over 80-fold increase of HAV cases and hepatitis A incidence was observed in comparison to previous years. Available epidemiological data indicate that ongoing HAV outbreak among MSM in Europe reached also Poland, and data from the second part of the year suggest infection spreading in non-MSM part of the population. It is therefore highly indicated that the list of risk groups for which vaccination against hepatitis A is recommended should also be expanded for MSM. To avoid such increase in the number of cases in future it is recommended to introduce vaccinations in risk groups as soon as large international outbreak occurs.

STRESZCZENIE
CEL. Celem pracy jest opis i ocena sytuacji epidemiologicznej dotyczącej zachorowań na wirusowe zapalenie wątroby typu A (wzw A) w Polsce w 2017 r.
MATERIAŁY I METODY. Ocenę przeprowadzono na podstawie analizy danych z indywidualnych formularzy o zachorowanych na wzw A, publikowanych w biuletynie „Choroby zakaźne i zatrucia w Polsce w 2017roku” oraz danych z ognisk epidemicznych przekazywanych przez stacje sanitarno-epidemiologiczne do Zakładu Epidemiologii
Chorób Zakaźnych i Nadzoru NIZP-PZH.
WYNIKI. W 2017 r. wystąpił znaczny wzrost zachorowań i zapadalności na wzw A w Polsce (3 006 przypadków, zapadalność 7,8/100 tys.) w porównaniu do 2016 r. (35; 0,09). Najwięcej przypadków odnotowano w miastach, gdzie zapadalność była trzykrotnie wyższa niż na wsi. Wśród zarejestrowanych przypadków 501 osób (16,6% chorych) deklarowało przynależność do grupy mężczyzn mających kontakty seksualne z mężczyznami (MSM). Do września opisywanego roku obserwowano rosnącą liczbę zachorowań. Dodatkowo do maja stale powiększała się przewaga w liczbie zachorowań wśród mężczyzn w stosunku do liczby chorych kobiet. Zgłoszono także 251 lokalnych ognisk wzw A, których liczba rosła do października, przy wzroście przewagi liczby mężczyzn nad kobietami (stosunku m/k) wśród chorych w ogniskach do kwietnia. Od lipca do października zwiększał się także udział małych ognisk, w których proporcja mężczyzn do kobiet równała się 1. Odnotowano 178 przypadków importowanych, a większość z nich została zawleczona z krajów europejskich, w tym z Niemiec i Hiszpanii.
PODSUMOWANIE I WNIOSKI. W 2017 r. nastąpił ponad 80. krotny wzrost zgłaszanych przypadków i zapadalności na wzw A w porównaniu do poprzednich lat. Wzrost ten był związany z wystąpieniem międzynarodowego ogniska wzw A wśród MSM w Europie, które objęło swoim zasięgiem większość krajów UE. Dane z drugiej części roku wskazują, że epidemia w Polsce zaczęła się szerzyć w całej populacji, a nie tylko w ww. grupie ryzyka. W celu uniknięcia takiej sytuacji w przyszłości wskazane jest, aby w okresie pojawiania się dużego, międzynarodowego ogniska jak najszybciej obejmować szczepieniami grupy ryzyka w celu jak najszybszego ograniczenia szerzenia się zakażeń. W przypadku grupy MSM, która ze względu na charakter zachowań sprzyjających szerzeniu się zakażenia, jest jedną z bardziej narażonych, należy rozważyć wprowadzenia na stałe rekomendacji szczepień przeciwko wzw A w tej grupie.