CEL. Celem pracy jest przedstawienie oraz ocena sytuacji epidemiologicznej listeriozy w Polsce w latach 2012-2021. MATERIAŁ I METODY. Materiałem do analizy były dane z wywiadów epidemiologicznych o zachorowaniach na listeriozę przekazanych do Zakładu Epidemiologii Chorób Zakaźnych i Nadzoru NIZP PZH - PIB przez stacje sanitarno-epidemiologiczne w formie kwestionariuszy papierowych (2012-20129) oraz poprzez system EpiBaza (2020 oraz 2021), a także dane zagregowane pochodzące z biuletynu „Choroby zakaźne i zatrucia w Polsce. WYNIKI. W latach 2012-2021 w Polsce zarejestrowano ogółem 896 przypadków listeriozy. Mediana zapadalności wyniosła 0,23 na 100 000 ludności. Odnotowano wzrost mediany zapadalności za lata 2012-2021 o 52,2% w porównaniu do poprzedniego 5 letniego okresu (lata 2007-2011). Rokrocznie ponad 90% przypadków było hospitalizowanych. Największy odsetek chorych stanowiły osoby z grupy wieku >60 (65,5%). Od 2012 do 2019 r. (w latach kiedy informacje o zachorowaniach zbierane były na formularzu w wersji papierowej) odnotowano łącznie 275 zgonów osób chorujących na lizteriozę, co stanowi 38.4% wszystkich zgłoszonych zachorowań. Zgodnie z danymi z systemu EpiBaza w latach 2020 oraz 2021 odnotowano 5 (8,33%) oraz 25 (20,83%) zgonów z powodu listeriozy. Aż 92,1% chorych na listeriozę miało istotne czynniki predysponujące do wystąpienia tej choroby. Najwięcej przypadków obciążonych było chorobami nowotworowymi oraz chorobami serca. Schorzenia te występowały u połowy wszystkich przypadków. W ramach rutynowego nadzoru w Polsce w latach 2012-2021 nie odnotowano żadnego ogniska epidemicznego związanego z zakażeniem pałeczkami Listeria monocytogenes. Szczególnie podatną grupą na zakażenie listeriozą są kobiety w ciąży. W omawianym okresie odnotowano łącznie 49 takich przypadków. W latach 2012-2021 zgłoszono 37 przypadków listeriozy wrodzonej. Mediana zapadalności wyniosła 1,07/100 tys. żywych urodzeń, co oznacza spadek o 26% w porównaniu do poprzedniego 5- letniego okresu (lata 2007-2011). Spośród wszystkich zakażeń wrodzonych u noworodków odnotowano 12 zgonów (32,43%). PODSUMOWANIE. Zarówno w państwach UE/EOG jak i w Polsce zmienia się epidemiologia listeriozy. Liczba zachorowań wzrasta, a rozkład przypadków ulega zmianie dotykając przede wszystkim osoby starsze, w szczególności z predysponującymi schorzeniami. Chociaż w 2020 r. zaobserwowano spadek liczby przypadków na poziomie UE, prawdopodobnie związany z pandemią COVID-19, ogólny trend liczby zachorowań na listeriozę jest powoli rosnący. Stan kliniczny osoby chorej ma istotny wpływ na przebieg zakażenia L. monocytogenes. U ludzi zdrowych zakażenie tą bakterią przeważnie przebiega w sposób bezobjawowy. Choroba dotyczy przede wszystkim osób z obniżoną odpornością. Natomiast zakażenie kobiety w ciąży może prowadzić do przedwczesnego porodu, poronienia, zapalenia opon mózgowych i posocznicy u noworodków ze śmiertelnością na poziomie 20- 30%. W Polsce za okres 2012-2021 wyniosła ona 32,4%. Rosnąca tendencja w liczbie zachorowań na listeriozę jest niepokojąca i wymaga większej uwagi w zakresie zapobiegania i zwalczania tej choroby.