ABSTRACT
The pandemic of coronavirus disease 2019 (COVID-19), caused by severe acute respiratory syndrome coronavirus-2 (SARS-CoV-2), was primarily focused on the involvement of the respiratory system, as the most common clinical manifestation of the disease. Currently, also long COVID poses a significant problem for medicine and public health worldwide. It is characterized by persistent symptoms from various organs or systems, often present for several weeks and months after acute phase of SARS-CoV-2 infection. Currently, the most frequently used description for long COVID referred to symptoms that last more than three months after the onset. Numerous data confirm long-term effects of COVID-19, including pulmonary, cardiovascular, neurological, renal, hematologic, gastrointestinal, endocrine and psychosocial manifestations. It is necessary to monitor patients after acute phase of COVID-19 to detect and treat possible multi-organ long-term consequences of SARS-CoV-2 infection.
STRESZCZENIE
Manifestacja kliniczna pandemii choroby koronawirusowej 2019 (ang. coronavirus disease 2019, COVID-19), wywołanej przez koronawirusa ciężkiego ostrego zespołu oddechowego 2 (ang. severe acute respiratory syndrome coronavirus-2, SARS-CoV-2), początkowo objawiała się przede wszystkim zajęciem układu oddechowego. Obecnie jednak to long COVID stanowi istotny problem medycyny i zdrowia publicznego na całym świecie.
Zespół ten charakteryzuje się przetrwałymi objawami ze strony różnych narządów lub układów, często utrzymującymi się przez kilka tygodni i miesięcy po ostrej fazie zakażenia SARS-CoV-2. Najczęściej używana definicja przedłużającego się COVID-19 odnosi się do objawów, które trwają dłużej niż trzy miesiące od momentu wystąpienia. Liczne doniesienia potwierdzają długofalowe skutki COVID-19 w postaci objawów płucnych, sercowo-naczyniowych, neurologicznych, nefrologicznych, hematologicznych, żołądkowo-jelitowych, endokrynologicznych i psychospołecznych. Konieczne staje się monitorowanie pacjentów po ostrej fazie COVID-19 w celu rozpoznania i leczenia możliwych późnych, wielonarządowych następstw zakażenia SARS-CoV-2.