ABSTRACT
INTRODUCTION. Meningitis are the most common form of the nervous system infectious diseases. There are meningitis and/or encephalitis with bacterial and viral etiology. In epidemiological surveillance are highlighted meningitis and/or encephalitis caused by N. meningitidis, S. pneumoniae, H. influenzae and tick-borne encephalitis virus. Because vaccinations against these agents are common.
AIM OF THE STUDY. The aim of the study is to assess the epidemiological situation of meningitis and encephalitis in Poland in 2017.
MATERIAL AND METHODS. The epidemiological situation of meningitis and encephalitis in Poland was assessed on data from the annual bulletin “Infectious diseases and poisoning in Poland in 2017” and “Vaccinations in Poland in 2017”. (MP Czarkowski et al., Warsaw 2018, NIZP-PZH, GIS).
RESULTS. In 2017 were registered 2 095 cases of meningitis and/or encephalitis in Poland. It means a 10.8% decrease in meningitis and/or encephalitis in Poland compared to 2016. With a general decrease in the number of infections of bacterial etiology, the number of cases of meningitis and/or encephalitis of S. pneumoniae, H. influenzae type B cases reported remains at the same level similar to last year. In contrast, the number of cases of etiology of N. meningitidis shows an increase of 25.4% compared to the previous year. Among all cases 57.9% were viral infections. In comparison to 2016 means a decrease in the percentage share of viral infections by 1.2 percentage points for bacterial infections.
Among laboratory confirmed cases of neuroinfection with established etiology, the incidence caused by Neisseria miningitidis (122 cases), Streptococcus pneumoniae (171 cases) and tick-borne encephalitis (283 cases) are the most prevalent.
SUMMARY AND CONCLUSION. There is a general downward trend in the number of meningitis and/or encephalitis cases, which may be due to introducing mandatory vaccination against S. pneumoniae. It can also mean an improvement in diagnostics given the decrease in unspecified meningitis and/or encephalitis. However meningitis and/or encephalitis remain a challenge for healthcare and epidemiological surveillance institutions.

STRESZCZENIE
WSTĘP. Zapalenia opon mózgowo rdzeniowych są najczęstszą postacią chorób zakaźnych układu nerwowego.
Można wyróżnić zapalenia opon i/lub mózgu o etiologii bakteryjnej oraz wirusowej. W nadzorze epidemiologicznym ze wszystkich zapaleń opon mózgowo rdzeniowych i/lub mózgu wyszczególnione są te wywołane przez: N. meningitidis, S. pneumoniae, H. influenzae oraz wirus kleszczowego zapalenia mózgu, ponieważ szczepienia przeciw tym patogenom są rozpowszechnianie.
CEL PRACY. Celem pracy była ocena epidemiologiczna występowania zachorowań na zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i zapalenia mózgu w Polsce, w 2017 r.
MATERIAŁ I METODY. Do przeprowadzenia analizy epidemiologicznej występowania zapalenia opon mózgowo - rdzeniowych i zapaleń mózgu wykorzystano dane nadsyłane do NIZP-PZH przez Wojewódzkie Stacje Sanitarno-Epidemiologiczne i publikowane w biuletynach rocznych: „Choroby zakaźne i zatrucia w Polsce.” oraz „Szczepienia ochronne w Polsce”.
WYNIKI. W roku 2017 w Polsce zarejestrowano ogółem 2095 zachorowań na zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i/lub zapalenie mózgu. Oznacza to 10,8% spadek zachorowań w porównaniu do roku 2016. Przy ogólnym spadku liczby infekcji o etiologii bakteryjnej liczba zgłaszanych przypadków zapaleń opon mózgowo-rdzeniowych i/lub mózgu o etiologii S. pneumoniae i o etiologii H. influenzae typu B pozostała na poziomie zbliżonym do 2016 r. Natomiast liczba zachorowań o etiologii N. meningitidis wykazała w tym okresie wzrost o 25,4%. Spośród wszystkich zachorowań 57,9% stanowiły infekcje o etiologii wirusowej. W porównaniu do roku 2016 oznacza spadek procentowego udziału infekcji wirusowych o 1,2 punktu procentowego na rzecz infekcji bakteryjnych.
Wśród laboratoryjnie potwierdzonych przypadków zapaleń opon mózgowo-rdzeniowych i/lub zapaleń mózgu o ustalonej etiologii, dominują zachorowania wywołane przez Neisseria miningitidis (122 zachorowania), Streptococcus pneumoniae (171 zachorowań) oraz kleszczowe zapalenie mózgu (283 zachorowania).
PODSUMOWANIE I WNIOSKI. Widać ogólną tendencję spadkową w liczbie zachorowań na zapalenia opon i/lub mózgu, co może być skutkiem wprowadzenia obowiązkowego szczepienia przeciwko S. pneumoniae. Może oznaczać to także poprawę diagnostyki zważając na spadek ilości nieokreślonych zapaleń opon i/lub mózgu. Jednak nadal zapalenia opon i/lub mózgu stanowią wyzwanie dla opieki zdrowotnej oraz instytucji nadzoru epidemiologicznego.