ABSTRACT
INTRODUCTION. The number of teeth in the elderly is the most essential epidemiological data in gerodontological studies. It depends mainly on two medical causes in the form of caries and periodontitis, as well as many risk factors and indicators for tooth preservation and loss.
The goals of the cross-sectional study among the residents of Wrocław and Oława aged 65-74 have been to assess the number of preserved teeth, severe tooth loss and edentulism in a 30-year trend and in relation to current European regional data. In addition, the most important risk indicators for tooth preservation and loss in the assessed population will be determined.
MATERIAL AND METHODS. After applying the two-tier stratification method from a group of 1,200 people, 387 volunteered for the study. The examination was conducted in dental offices in Wrocław and Oława, it consisted from clinical and anamnestic parts. The average number of preserved teeth in the entire group was 13.07 (median 15), there were 21.2% persons with functional dentition, 21.4% with severe tooth loss and 14.2% with edentulism. The main direct reason of tooth loss was caries and its complications, which concerned 81.9% of the teeth removed, on average over 12 teeth in the examined person.
RESULTS. Referring the results of the obtained study to previous observations can be seen, that in the 30-year trend for Wrocław in people aged 65 to 74 years, the average number of teeth as well as the percentage of edentulism have improved, but they are still worse than the results of regional European studies. The main risk indicators of earlier loss of teeth by seniors in Lower Silesia are low income, past incorrect pro-health behaviours towards the oral cavity as well as current smoking and history of cardiovascular incidence.

STRESZCZENIE
WSTĘP. Liczba zębów u osób starszych jest najważniejszym parametrem epidemiologicznym w badaniach gerostomatologicznych. Zależy ona zasadniczo od dwóch przyczyn medycznych: próchnicy oraz zapalenia przyzębia oraz wielu czynników i wskaźników ryzyka zachowania i utraty zębów.
CEL.Celami przekrojowego polskiego badania regionalnego osób w wieku od 65 do 74 lat z Wrocławia i Oławy były ocena liczby zachowanych zębów, ciężkiej utraty zębów i bezzębia oraz ich porównanie z badaniami z ostatnich 30-lat. Dodatkowo wyniki tych obserwacji będą odniesione do aktualnych regionalnych danych europejskich, a także zostaną ustalone najważniejsze wskaźniki ryzyka zachowania i utraty zębów w ocenianej populacji.
MATERIAŁ I METODY. Po zastosowaniu metody losowaniu dwuwarstwowego z grupy 1 200 osób na badanie zgłosiło się 387. Badanie prowadzono w gabinetach stomatologicznych we Wrocławiu i Oławie, składało się na nie badanie kliniczne i anamnestyczne. Średnia liczba zachowanych zębów w całej grupie wynosiła 13,07 (mediana 15), osób z zachowanym funkcjonalnym uzębieniem było 21,2%, z ciężką utratą zębów 21,4%, a bezzębnych 14,2%. Główną bezpośrednią przyczyną utraty zębów była próchnica i jej powikłania, co dotyczyło 81,9% usuniętych zębów, średnio ponad 12 zębów u badanego.
WYNIKI. Odnosząc wynik uzyskanych badań do obserwacji wcześniejszych można zauważyć, że w 30-letnim okresie dla Wrocławia u osób w wieku od 65 do 74 lat średnia liczba zachowanych zębów, jak również odsetek bezzębia poprawiają się, lecz są jednak nadal gorsze od wyników regionalnych badań europejskich. Głównymi wskaźnikami ryzyka wcześniejszej utraty zębów przez seniorów dolnośląskich są niski dochód oraz wcześniejsze zaniedbania zdrowia jamy ustnej, a także aktualny nikotynizm i przebyty incydent sercowo-naczyniowy.