ABSTRACT
There is a well-documented link between infectious diseases, especially HIV, armed conflict, lack of respect for human rights and migration. War leads to disruption of services, increased vulnerability to violence and social hardships that put individuals and especially women at risk of infections such as HIV. HIV in Europe is highly associated with migration, with over 40% of new infections being diagnosed among migrants. Our aim was to provide an overview of the factors that put migrant populations, and especially migrant women, at risk for HIV infection and to illustrate this from three different perspectives: 1) recent migration from the Ukraine, and Polish experiences in provision of HIV care to Ukrainian migrants; 2) successful HIV programs targeting African migrant women in the United Kingdom (UK); 3) the impact of the prolonged crisis and women’s rights violations during the internal Afghanistan conflict.
We conclude that although they may be dramatically different, situations having detrimental health effects in women often share common underlying causes, and therefore may potentially be addressed by applying universal principles that emphasise the importance of self-management of health needs, empowerment of vulnerable communities and building community strengths. As crisis situations are often unpredictable, and shortage of resources common, empowerment of communities and creation of systematic policies that proactively address women’s specific needs is crucial to ensuring that vulnerable populations are able to thrive in their new environment, thereby becoming contributors to, rather than being seen as burdens to society. This can only be achieved by continuous dialogue between women’s communities, health care providers, policy makers and other stakeholders involved in the care of women.

STRESZCZENIE
Istnieje dobrze udokumentowany związek między chorobami zakaźnymi, zwłaszcza HIV, konfliktami zbrojnymi, brakiem poszanowania praw człowieka i migracją. Wojna prowadzi do zakłóceń w świadczeniu usług, zwiększonej podatności na przemoc i trudności społeczne, które narażają jednostki, a zwłaszcza kobiety, na ryzyko infekcji, takich jak HIV. HIV w Europie jest silnie związany z migracją, przy czym wśród migrantów diagnozuje się ponad 40% nowych zakażeń. Naszym celem było przedstawienie przeglądu czynników, które narażają populacje migrantów, a zwłaszcza migrantki, na ryzyko zakażenia HIV i zilustrowanie tego z trzech różnych perspektyw: 1) niedawna migracja z Ukrainy i polskie doświadczenia w zapewnianiu opieki HIV do migrantów ukraińskich; 2) udane programy HIV skierowane do afrykańskich imigrantek w Wielkiej Brytanii; 3) wpływ przedłużającego się kryzysu i łamania praw kobiet podczas wewnętrznego konfliktu w Afganistanie.
Dochodzimy do wniosku, że chociaż mogą się one dramatycznie różnić, sytuacje mające szkodliwe skutki zdrowotne u kobiet często mają wspólne przyczyny leżące u ich podstaw i dlatego potencjalnie można się nimi zająć poprzez zastosowanie uniwersalnych zasad, które podkreślają znaczenie samodzielnego zarządzania potrzebami zdrowotnymi, upodmiotowienia słabszych społeczności i budowanie mocnych stron społeczności. Sytuacje kryzysowe są często nieprzewidywalne, a brak wspólnych zasobów, upodmiotowienie społeczności i tworzenie systematycznych polityk, które proaktywnie uwzględniają specyficzne potrzeby kobiet, ma kluczowe znaczenie dla zapewnienia, że słabsze populacje będą w stanie prosperować w nowym środowisku, stając się w ten sposób współtwórcami, a nie postrzegane jako obciążenie dla społeczeństwa. Można to osiągnąć jedynie poprzez ciągły dialog między społecznościami kobiet, świadczeniodawcami opieki zdrowotnej, decydentami politycznymi i innymi zainteresowanymi stronami zaangażowanymi w opiekę nad kobietami.